inzichten Café connect futuur
Op donderdag 23 juni waren meer dan 100 cultuurprofessionals uit Vlaanderen en Brussel te gast in Muziekcentrum De Bijloke in Gent voor Café connect futuur, de jaarlijkse inspiratie- en netwerkdag van Cultuurconnect en cult!. Op deze geweldige en zonovergoten locatie kregen de deelnemers een vol programma voorgeschoteld rond (digitale) cultuurbeleving, afgerond met een opzwepende portie livemuziek. Een ideale portie inspiratie én adrenaline om vol goesting en nieuwe ideeën de zomer in te trekken. cult! was er host voor drie boeiende sessies met vernieuwende praktijken uit ons netwerk van cultuurhuizen. We brengen hier nog even de belangrijkste inzichten voor jou samen.
Circularia: circulair bouwen binnen vrijetijdsinfrastructuur
Met David Nassen (IDEA Consult) en Dominique De Braeckeleer (Muziekcentrum De Bijloke)
In het kort: Circularia is een kennisplatform voor de circulaire bouweconomie. Binnen het project slaat ORI, de nationale sectororganisatie van advies- en ingenieursbureaus, de handen in elkaar met de sport-, jeugd- en cultuursector om circulair bouwen (nog) meer te introduceren in de vrijetijdsinfrastructuur van de toekomst. Het netwerk biedt geen kant en klare oplossingen, maar bouwt samen kennis en expertise op. In deze sessie werd een presentatie door David Nassen (IDEA Consult) over de principes van circulair bouwen gevolgd door een rondleiding in De Bijloke.
Om te onthouden: Het doel van circulair bouwen is om de (schaarse) hulpbronnen zo efficiënt en effectief mogelijk te gebruiken. Circulair bouwen gaat niet enkel over het gebouw, maar over de hele infrastructuur en/of site. Het vertrekt vanuit het denken in schillen en hanteert een lifecycle benadering: je houdt bij het bouwen vandaag al rekening met het einde van de levenscyclus in de toekomst. In die zin is een gebouw pas circulair in de toekomst. Je kan vandaag enkel circulair potentieel creëren door een langetermijnperspectief mee te nemen in alle onderdelen van het bouwen. Op die manier wordt de infrastructuur echt futureproof.
Waarom dit interessant is: Het project Circularia wil de wereld van ingenieurs en vrijetijdssectoren samenbrengen om te bouwen aan een gedeelde visie en praktijk. Door alle actoren tijdig in een bouwproject te betrekken wordt economische, sociale en ecologische meerwaarde gecreëerd die rekening houdt met toekomstige generaties. Het traject van Circularia en de kennis en expertise die binnen het platform wordt opgebouwd is ook interessant en inspirerend voor concrete bouwprojecten van lokale overheden.
Concrete tips om mee te nemen:
- Denk in lagen: de verschillende ‘schillen’ van de infrastructuur hebben verschillende functies en noden met elk een eigen levensduur. Met het 7 S'en-model (site, structure, skin, services, spaceplan, stuff en social) worden de juiste materialen voor elke schil voorzien.
- Zorg voor aanpasbaarheid van de infrastructuur zodat multifunctionaliteit en een evolutief gebruik mogelijk is doorheen de tijd. Zo kan rekening worden gehouden met een veranderende context en behoefte.
- Hou rekening met de milieu-impact van de gebruikte materialen en de end-of-life cycle. Zorg voor omkeerbare verbindingen tussen de verschillende materialen (bijvoorbeeld wel vijzen maar niet lijmen) zodat hergebruik mogelijk is.
- Afval zo veel als mogelijk voorkomen, beperken en beheren. Een oud gebouw is een bron van materiaal voor de toekomst (cfr urban mining).
- Informeer je goed voor je begint te plannen. Dat kan via Circularia zelf, maar ook via de Leerhub van Vlaanderen Circulair.
Partners in het project Circularia:
ORI, VLAIO, IDEA Consult, Bataljong, Netwerk Lokaal Sportbeleid en cult!
ruimte maken voor
Met Kasper Verhelst (CC De Spil), Sergio Roberto Gratteri (IYMF) & Hugo Boutsen (GC Ten Weyngaert Vorst) en Tiene Carlier (CC De Bogaard Sint-Truiden)
In het kort: In deze sessie komen 3 inspirerende praktijkverhalen aan bod uit ons netwerk van cultuurhuizen. Alle 3 de projecten maken ruimte. Voor onontgonnen genres, voor een nieuw publiek of voor nieuwe functies van vertrouwde ruimtes. Met het project Remorc rolt CC De Spil letterlijk de straat op. In het project 'Homelands, places of belonging' van de International Yehudi Menuhin Foundation (IYMF) ging een kunstenaar-nieuwkomer uit Irak in GC Ten Weyngaert creatief aan de slag met een groep senioren uit Vorst. Samen denken ze na over wat het betekent om je ergens ‘thuis’ te voelen, om ergens toe te behoren. En CC De Bogaard slaagt er met verschillende projecten binnen én buiten de muren van het cultuurcentrum in om een nieuw publiek aan te trekken.
Remorc – CC De Spil
Roeselare is een middelgrote provinciestad met 60.000 inwoners. Met het project ‘De tuin der lusten’ heeft CC De Spil al 10 jaar ervaring met sociaal-artistieke projecten in de stad. Via maandelijkse volksvergaderingen hebben bewoners zeggenschap over de invulling ervan. Na 10 jaar van activiteiten rond steeds een ander concept, focust het project 'Remorc' op de nodige basisinfrastructuur voor de vele locatieprojecten die CC De Spil opzet. Die hebben immers steeds een grote logistieke impact. Het basisidee van Remorc is dan ook om een cultuurhuis op wieltjes te creëren. Het project is momenteel nog in ontwikkeling, maar met enkele aangepaste aanhangwagens willen ze als cultuurcentrum op wieltjes in de toekomst cultuur tot in de achtertuin van de mensen brengen.
Homelands, places of belonging – GC Ten Weyngaert
Het project 'Homelands' is een initiatief van de Yehudi Menuhin Foundation en ontstond tijdens de migratiecrisis in 2018. Kunstenaars-nieuwkomers hebben het bij hun aankomst in België moeilijk om hun plaats als kunstenaar op te nemen in een voor hen vreemde omgeving. Hert project Homelands koppelt hen met een culturele partner om op een co-creatieve manier een kunstwerk te maken. Rode draad daarbij: een artistiek onderzoek naar wat het betekent om je thuis te voelen, om bij een plek, een stad of een gemeenschap te horen. Hugo Boutsen van GC Ten Weyngaert in Vorst kreeg de kans om samen te werken met multidisciplinair kunstenaar Ali Al-Kawaz uit Irak. Als tandem begeleidden ze in de periode oktober 2021 tot maart 2022 een groep senioren. Voor het gemeenschapscentrum een ideale manier om contact te houden met de doelgroep senioren tijdens de covid-periode. Tijdens de wekelijkse workshops op maandag werd getekend en geschilderd in een warme en positieve sfeer. Het resultaat was in de maanden nadien als expo in het GC te zien. Het project had ook een positief effect op de contacten van het gemeenschapscentrum met de buurt. Homelands startte drie jaar geleden in Brussel, maar is ondertussen ook in andere steden actief. Momenteel wordt nagedacht welke steden voor de vierde editie betrokken zullen worden.
Projectwerking CC De Bogaard
Dé grote uitdaging van CC De Bogaard voor de toekomst is om nieuw publiek aan te trekken. Zeker voor jongeren willen ze graag ruimte maken in de werking. Binnen De Bogaard is Tiene Carlier verantwoordelijk voor de project- en jongerenwerking. Samen met haar collega’s werkt ze verschillende acties en initiatieven uit, zowel in eigen huis als erbuiten. Zo krijgt het foyer regelmatig een andere invulling en wordt de brasserie geregeld een comedyclub. De leegstaande vergaderruimtes van het cultuurcentrum worden tijdens de zomermaanden ingepalmd door jonge kunstenaars van 15 tot 26 jaar. Na de residentie in juli en augustus volgt een expo in september. Het cultuurcentrum trekt ook regelmatig naar buiten met voorstelling op erfgoedlocaties en evenementen in open lucht. Poëzie met krijt-graffiti, kunst in etalages en street art op elektriciteitskasten zorgen voor extra artistieke toetsen in de stad. Als tips geeft Tiene mee dat het belangrijk is om alles lang genoeg op voorhand in te plannen en goed te overleggen met de technische en logistieke ploeg. Projecten buitenshuis brengen immers altijd bijkomend werk met zich mee. Samenwerkingen met lokale partners zorgen niet alleen voor een gedeelde last, maar ook voor een grotere weerklank.
oorverdovend stil
Met Brendan Burny (Cultuurcentrum Mechelen), Christel Dusoleil (30CC Leuven) & Eric Smout (OLT Rivierenhof)
In het kort: Naast de alomtegenwoordige knaldrang bij het publiek, heerst er ook een andere nood in het culturele landschap. Eentje van rust, stilte en onthaasting. In deze sessie drie projecten die de zoektocht naar stilte en onthaasting elk op hun manier in de praktijk brengen. CC Mechelen plaatste met de architecturale muziekinstallatie Sjell een bijzondere kubus in de natuur als een tastbare plek voor traagheid en verstilling. De grote opkomst zorgde meteen voor een contradictio in terminis met de initiële bedoeling. In 30CC gaan ze op zoek naar verbinding met het project Infinite / Dances. Een groep van dansers van alle leeftijden zal er één keer per maand op maandag bij valavond een dans brengen rond rouw en verdriet. Daarmee willen ze een nieuwe traditie creëren in de stad, een dans die tot in het einde der tijden door steeds wisselende dansers zal worden gebracht. Whisper, een gloednieuw festival rond stille muziek in het Antwerpse Rivierenhof is een samenwerking van OLT en Live Nation. Het brengt niet de grote namen en mikt niet een massale opkomst, maar wil met een focus op het thema kwetsbaarheid een rustpunt zijn in een intieme setting.-
Sjel - CC Mechelen
Kunstenares Patricia Vanneste was 14 jaar lang lid van Balthazar toon ze besloot om een ander pad te bewandelen. Een pad dat leidde naar de ongerepte natuur en naar de stilte. Weg van de drukte van alle dag begon ze opnieuw muziek te componeren. Dat leidde tot een album en het kunstproject Sjel, het Noors woord voor ziel. Sjel is een kubus van glas voor één persoon. Binnenin vind die een drukknop om de muziek te starten en een raam om tijdens het luisteren naar buiten te kijken. Alleen met jezelf en de muziek kom je tot rust, kom je dieper tot jezelf. Voor CC Mechelen paste dit perfect binnen hun project Zinderende Stilte. Via een samenwerking met Natuurpunt konden ze de Sjel op twee locaties een plaats geven: in het Zennegat en het Mechels Broek. Het werd een onverhoopt succes. In een periode van vier maanden bezochten meer dan 5.000 mensen de installatie. Dat bracht ook onverwachte problemen met zich mee, want wachtrijen en kibbelende mensen staan in schril contrast met de bedoeling van het project. Rond de Sjel ontstonden ook andere initiatieven: zoals spontane picknicks, vertelmomenten en wandelingen. En zo werd de Sjel niet alleen een stilteplek, maar ook een plaats van verbinding en ontmoeting. Of hoe de initiële bedoeling van een project in de realiteit soms anders uitdraait.
Infinite / dances – 30CC
Een nieuw ritueel voor de stad, dat is de intrigerende en ambitieuze doelstelling van 'Infinite / dances', een project van 30CC en choreograaf Michiel Vandevelde. Die creëerde een dansant herdenkingsritueel, een dans over verlies en rouw. Het bijzondere van dit project is dat de dans zal worden uitgevoerd door een groep van dansers van alle leeftijden, één keer per maand op een maandag bij valavond op het Ladeuzeplein. Zo ontstaat een terugkerend moment van warmte en troost in de stad, met een dans die balanceert tussen de eindigheid van het leven en de oneindigheid van de beweging. De dansers vormen een gemeenschap van mensen die de dans zullen koesteren. Ze dragen zorg voor de choreografie en de uitvoering ervan. Zo zal het ritueel worden doorgegeven van de ene groep op de andere, tot aan het einde der tijden. Voor 30CC is dit project exemplarisch voor het verandertraject dat ze momenteel afleggen. Een zoektocht om het pad van het rigide systeem en de drukke agenda te verlaten, om de werking zelf te vertragen met minder voorstellingen en meer samenwerking. Een manier om inhouden met elkaar te verbinden en de werking te verdiepen. Een zoektocht die soms soepel loopt, maar evengoed regelmatig schuurt.
Whisper – OLT Rivierenhof en Live Nation
Whisper is een festival rond stille muziek in het Antwerpse Rivierenhof. Het brengt niet de grote namen en mikt niet een massale opkomst. Met een focus op het thema kwetsbaarheid wil het eerder een rustpunt zijn in een intieme setting. Natuur, muziek en gesprekken zijn de bouwstenen. Eric Smout van OLT licht die enigszins vreemde samenwerking met Live Nation toe, een partner van wie je niet direct kleinschaligheid en intimiteit verwacht. De kiem werd vorig jaar gelegd vanuit het programma van OLT. Idee was om enkele thema’s te bundelen tot een festival. De samenwerking met Live Nation zorgt voor een kwalitatieve uitwerking. Bedoeling is om het festival jaarlijks te herhalen, al blijkt de ticketverkoop tot op heden niet zo goed te lopen.
