het cultuurhuis in de toekomst #4: de politiek
Met studio futuur brachten we een diverse groep cultuurprofessionals samen om zich te buigen over de toekomst van cultuurhuizen en zo mogelijke toekomstscenario’s uit te tekenen. Uit dat traject kwamen vier toekomstmodellen. Een interessante denkoefening die misschien aanzet tot boeiend discussiemateriaal aan de tekentafel van jouw toekomstig huis. Deze week, het laatste deel: het cultuurhuis in de toekomst #4 – politiek.
Die toekomstbeelden zijn losjes gebaseerd op de realiteit zoals die zich vandaag in (sommige) cultuurhuizen voordoet, maar dan uitvergroot en ook wel wat overdreven. Op die manier kan je je eigen cultuurhuis kritisch in vraag stellen en kan het zwart-witte beeld uitnodigen om te reageren. Wat je hieronder leest, is het werk van een uitgebreid traject met dank aan de deelnemers van studio futuur.
Deze week: het cultuurhuis en politiek. Herken jij jouw huis in de volgende 'extreme' scenario's? De twee drijvende krachten die hier tegenover elkaar worden gezet zijn elitaire/populistische cultuur en politieke interesse/politieke desinteresse. Wanneer je die twee elementen tegenover elkaar zet, krijg je de volgende vier scenario’s.
#1 Tomorrowland
In het scenario van Tomorrowland is the sky the limit. Cultuurwerkers worden algemeen aanzien als dé experts en krijgen een cruciale rol bij het uitwerken van het cultuurbeleid. De politiek geeft veel middelen en ruimte om overal een kwaliteitsvolle werking uit te rollen, van de grootste festivals tot in het kleinste gemeenschapscentrum. Daardoor staat ons land aan de wereldtop met internationaal gerenommeerde artiesten en hoogstaande programma’s. Natuurlijk staan zowel nationale als lokale politici graag mee op de foto van de succesverhalen en steken ze al eens de pluimen op hun eigen hoed. Als cultuur geïnstrumentaliseerd wordt om Vlaanderen internationaal op de kaart te zetten, dreigt weliswaar het spook van de politieke recuperatie. Maar laat ons vooral blij zijn, want in de VIP-tent is het altijd feest.
#2 de culturele woestijn
Dit is cultureel wasteland. Door jarenlange politieke desinteresse en een gebrek aan middelen is dit cultuurlandschap helemaal uitgeput en verdord. Her en der liggen verspreid in het zand nog de ruïnes van de culturele volkspaleizen van weleer. De cultuurwerkers, de oorspronkelijke behoeders van het landschap die zorgden voor artistieke irrigatie, een permanente instroom van vers talent en een natuurlijk beheer, werden verdreven naar andere oorden. Wat rest is een niemandsland. In deze woestijn kan niets meer groeien. Her en der rijzen weliswaar gigantische artificiële oases op in het woestijnzand, maar die zijn voorbehouden voor wie veel centen heeft. Wie het zich kan veroorloven kan zich daar, midden in de woestijn, vermaken in gigantische shopping malls en op indoor skipistes.
#3 het cultuurreservaat
Vlaanderen en Brussel kennen een sterke cultuursector met een wijdvertakt netwerk van actoren, vaak bottom up gegroeid vanuit gedreven artiesten en culturele pioniers. In de podiumkunsten zijn we wereldtop, ook al is er weinig steun vanuit politiek en beleid. Cultuurwerkers ijveren voor meer aandacht en middelen voor de sector, maar krijgen weinig politiek gehoor. Er is letterlijk en figuurlijk weinig ruimte voor cultuurhuizen die steeds meer culturele reservaten worden, losgesneden van de samenleving en de maatschappelijke actualiteit. Zolang ze binnen de krijtlijnen van het beleid blijven en zich apolitiek gedragen kunnen ze min of meer hun gang blijven gaan. De cultuurwerkers doen in eigen huis dan ook wat ze kunnen om top te blijven, maar blijven op die manier rondjes draaien in hun eigen kleine cirkel van gelijkgestemden.
#4 The Masked Singer
Cultuur is van ons allemaal en moet zo veel mogelijk mensen bereiken. Om dat te bereiken zet de politiek de bakens uit voor een sterk gestuurd cultuurbeleid. Er worden niet alleen middelen vrij gemaakt, er wordt ook duidelijk aangegeven wat goede en wat minder goede cultuur is. Er wordt zelfs nagedacht over het schrijven van een dikke Culturele Canon die alles wat goed is zal vastleggen. Slechte cultuur moet vermeden worden en goede cultuur moet breed verspreid worden. Al draaien sommige politici het soms om: cultuur die breed verspreid wordt is per definitie goede cultuur. De 2.000.000 fans van The Masked Singer kunnen het toch niet fout hebben? Alles lijkt goed te gaan in het Stalinistische cultuurbestel. Tot de maskers afvallen en de artiest en de politicus één en dezelfde blijken te zijn.
Welke richting gaat jouw cultuurhuis uit? Waar bevinden jullie zich nu? Wat is er nodig om je te beschermen tegen een negatief toekomstbeeld? Waar zie jij kansen?
Heb jij interessante inzichten over deze scenario’s? Laat het ons weten via info@cult.be
